tungkol sa pagsusulat ng nobela

May punto noong bata pa ako na inisip kong kaya kong maging kahit ano mang naisin ko.

Lahat naman siguro ng bata ay ganun. Kapag natuto ka nang gumuhit, iguguhit mo ang sa palagay mo ay ang pinakamagandang landscape, ang larawan ng bukirin na may dalawang bundok sa malayo, may mga ulap at bahagyang nakatagong araw sa itaas, at ilang mga ibon na hugis M. Susubukan mo rin sigurong mag-sketch ng mga bagay-bagay, at bandang huli ay mga mukha na, na pinipilit mong gayahin mula sa larawan. Magsusulat ka rin ng tula, una muna'y haiku pagkatapos ay mga tanaga at mga awit (na baka inaawit mo pa ang bawat linya sa saliw ng Leron-Leron Sinta). Kapag mapangahas ka na, gagawa ka rin siguro ng freestyle, o kaya naman ay lalapatan ng musika ang mga kinatha mo.

Nasubukan kong gawin ang mga ito noon, pero bandang huli ay nalalaman ko rin naman na hindi ako bagay sa gayong mga sining. Pero may isang bagay na hindi ako sinukuan, at pangarap ko pa rin hanggang sa ngayon. Iyon ay ang paggawa ng isang nobela.

Sa palagay ko ay magaling akong magsinungaling magkuwento. Kung minsan, ang mga kuwentong naiisip ko ay talagang napapasaisip ko, anupat napapanaginipan ko ang mga iyon. Ang buhay ko mismo, sa wari, ay isang malaking dula na punung-puno ng mga plot twist, climax, at denouement.

Kaya naisip kong madali lang magsulat. Aba, ikuwento ko lang ang buong buhay ko, sa palagay ko ay makakabuo na ako ng isang makabuluhang nobela. O kaya naman, ilahad ko lang siguro ang mga panaginip ko, baka nakagawa na ako ng isang kuwentong mula sa kakaibang mundo.

Ilang beses ko na tuloy sinubukang magsimula. Nariyang ikuwento ang buhay pag-ibig noong haiskul. Nariyang ikuwento ang mga pighati noong kolehiyo. Nariyang ikuwento ang iniisip kong pananaw ng isang estudyante ko sa pagtuturo ko. Madali lang palang magsimula. Lahat-lahat, kung pagsasamahin ang mga burador ko, aabot na siguro ng higit sa dalawampung kabanata ang mabubuo.

Pero ang mahirap ay ang pagtatapos. Ang pagsusulat ng nobela ay gaya ng pagtakas sa isang naiibang mundo, isang mundo na binuo mo sa iyong utak. Ang problema sa mundong iyon, wala iyong adres. Gaya ng isang maliit na bahagi sa isang masukal na kakahuyan, mahirap tuntunin ang eksaktong lokasyon kapag umalis ka na.

Ang nangyayari tuloy, makakatapos ako ng ilang mga kabanata, bago ako bumalik sa tunay na mundo para gawin ang mga bagay na dapat talagang siyang ginagawa ko. Pagkatapos noon, hindi na ako makabalik sa pinanggalingan ko. Nariyang mapaiba na ang estilo ng pagsusulat. Nariyang maiba na nang tuluyan ang takbo ng istorya. Nariyang makalimutan na nang tuluyan ang mismong kuwento. Madalas, kapag nagpasiya akong ipagpatuloy ang pagsusulat, madidismaya lang ako kapag binasa ko ang kabuuan, anupat mapapatigil akong muli, para magsimula na naman ng panibago sa ibang pagkakataon.

Pero hanggang ngayon, kahit pa wala na akong panahon, pagkakataon, at kakayahan para muling makapagsulat gaya noon, inaasam ko pa ring makagawa ng isang nobela.

Kung tama ang pagkakaalala ko, ang nobela ay tinatawag ding kathambuhay sa Filipino. Pero hindi gaya ng literal na pagkatha ng buhay, ang kinakatha mo ay isang mundo. Isang grupo ng mga tao. Ang lahat ng kanilang damdamin, pangarap, at pagkabigo. Kontrolado mo ang kanilang nakaraan. Pinagagalaw mo sila sa kanilang kasalukuyan. At ikaw rin ang magdidikta ng kanilang kahihinatnan.

Para ka palang panginoon ng iyong nobela. Kaya siguro pangarap kong makagawa ng isa. Mabigat pala itong "responsibilidad" kung tutuusin. Kaya pala hindi pa ako makatapos. ●